دلایل اهمیت آموزش و پرورش دوره ابتدایی

اهمیت آموزش و پرورش دوره ابتدایی

        مهمترین دوره تحصیلی در تمام نظام­های آموزش و پرورش جهان ، دوره ابتدایی است، زیرا شکل­گیری شخصیت و رشد همه­جانبه فرد در این دوره، بیشتر انجام می­شود. دوره ابتدایی، در رشد مفاهیم و معانی اموری که کودک در زندگی روزمره با آن­ها مواجه است، نقش مهمی برعهده دارد این دوره تداوم بخش تکوین شناختی، زیستی و اجتماعی کودک، که در خانواده پی­ریزی شده است. همچنین دوره­ای است که در آن فرصت و موقعیت مناسبی برای تحصیل، تربیت و یادگیری شیوه ارتباط صحیح با دیگران برای کودک فراهم می­گردد و استعدادهای هر کودک بتدریج شکوفا می­شود. در اعلامیه حقوق بشر آمده است: هرکس حق دارد از آموزش و پرورش بهره­مند شد. آموزش و پرورش لااقل تا حدودی که مربوط به تعلیمات دوره ابتدایی و اساسی است باید رایگان باشد. همچنین آموزش و پرورش اجباری است آموزش حرفه­ای باید عمومیت پیدا کند و آموزش عالی باید با شرایط عادی و کامل در دسترس قرار گیرد، تا همه بنابر استعداد خود از آن بهره­مند شوند. از آن­جا که شرط ورود به دوره­های تحصیلی بعدی دوره ابتدایی است، سرمایه­گذاری برای این دوره و توجه به بهبود کمی و کیفی آن، زمینه را برای توفیق دانش­آموزان در دوره­های تحصیلی بعد فراهم کرده و آفت تحصیلی و تربیتی آنان را در این دوره کاهش می­دهد(صافی،1390).

 

برنامه درسی دوره ابتدایی

یکی از ارکان مهم تعلیم و تربیت برنامه­ریزی درسی است. بدون برنامه­ریزی، در هیچ دوره­ای نمی­توان کاری را انجام داد. فرایند تحصیلی در هر دوره تحصیلی با عوامل مختلفی ارتباط دارد. نقش معلم ، ارتباط متقابل دانش­آموزان ، وسایل کمک آموزشی، فضای یادگیری ­، تواناییهای یادگیرنده و محتوای برنامه­درسی  از جمله عواملی هستند که هرکدام به­گونهای خاص در یادگیرنده موثرند.

       برنامه درسی مجموعه قواعد و ضوابطی است که به مجموعه عناصر مرتبط با یادگیری منطق و سازمان می­دهد. در آموزش و پرورش دوره ابتدایی برای دانش­آموزان باید تعلیمات شایسته­ای جهت زندگی اثربخش آنها درنظر گرفته شود. از این­رو باید برنامه­های این دوره با توجه به اصول ذیل تهیه و اجرا شود:

1.     با مراحل آموزش و پرورش این دوره هماهنگ باشد.

2.     با مراحل رشد کودکان این دوره هماهنگ باشد.

3.     با مدت تحصیل تناسب داشته باشد.

4.     با پیشرفت علوم و فنون هماهنگی داشته باشد.

5.     با امکانات اجرائی قابل حصول هماهنگی داشته باشد.

6.     به­گونه­ای تنظیم شود که علایق کودکان را به خود جلب کند.

7.     با روش­های آموزشی این دوره هماهنگ باشد.

8.     متناسب با نیازها­ی زندگی کودک و جامعه باشد.

9.     بین محتوای مواد درسی هر پایه و نیز بین محتوای هر درس در پایه­های مختلف، ارتباط منطقی برقرار باشد (صافی،1379، ص54).

اصول آموزش و پرورش ابتدایی

از موارد مهمی که در فرایند آموزش و پرورش ابتدایی باید موردتوجه مدیران و معلمان قرار گیرد، آگاهی از اصول آموزش و پرورش این دوره است. در گزارش مصوبه 1373 کمیسیون دوره پیش­دبستانی و دبستانی، اصول ذیل برای این دوره اعلام شده است.

1.     باید به علاقه کودک به یادگیری توجه کرد و راه یادگرفتن را به وی آموخت.

2.     باید به تقویت کنجکاوی در کودک پرداخت.

3.     باید مقدمات شناخت علمی محیط طبیعی و اجتماعی را فراهم کرد.

4.     باید آموزش مفاهیم اساسی(مکان، عدد ، زمان، علت) موردتوجه قرار گرفته و از این طریق به پرورش تفکر کودک پرداخت(منظور تفکری که بر واقعیت­های عینی و محسوس استوار باشد و کودک شخصا آن­ها را تجربه کرده باشد.

5.     باید زمینه را برای شکوفایی علایق و استعدادهای کودک فراهم ساخت.

6.     باید به پرورش استعداد و ذوق هنری کودکان توجه نمود.

7.     باید کودک را با مقدمات زبان و ادبیات فارسی آشنا کرد.

8.     نظر به این که در این دوره کودک به تقلید آگاهانه می­پردازد و مربیان خود را الگوی خویش قرار می­دهد، باید مربیان واجد فضایل اخلاقی باشند.

9.     در سال­های  پایانی این دوره که آثار بلوغ بتدریج ظاهر می­گردد باید کودک را با تحول جسمانی و روانی که شرف وقوع است در حد امکان آشنا ساخت.

10.باید به تربیت و ایجاد بهداشتی پرداخت و نکات بهداشتی و ایمنی را به کودک آموخت.

11.باید از راه  شرکت دادن کودک در اداره مدرسه و سپردن وظایف مناسب به او به پرورش اجتماعی کودک پرداخت و بتدریج این اصل را به فعالیت­های بیرون از مدرسه تسری داد.

12.نظر به این که آموزش و پرورش این دوره به وسیله آموزشگاه و خانواده متفقا صورت می­گیرد، لازم است میان این دو نهاد همکاری و هماهنگی لازم برقرار گردد (جوادی،1377).