ی و عمدی مد نظر قرار میگیرد (فرقانی رئیسی، 1374). ژان باچلر2 در کتاب خودکشی خود در مورد خودکشی گریز گرایانه مینویسد که ” انسان با خودکشی کردن سعی می کند از روبرو شدن با شرایط غیر قابل تحمل زندگی فرار کند.” به عبارت دیگر وی خودکشی را خروج از شرایط نامساعد ودشوار زندگی می داند (اشنایدمن ،1378).
خودکشی طیفهای خاصی دارد، از افکار خودکشی که شایعترین است آغاز شده و به اقدام به خودکشی و بطور نهایی تمایل به مرگ ناشی از خودکشی که هدف نهایی است منتهی میگردد (اسلامی نسب، 1371).
پس در مجموع می توان نتیجه گرفت که خودکشی عملی است آگاهانه و کاملاً ارادی که فرد برای پایان دادن به زندگی خویش انجام می دهد. فردی که اقدام به خودکشی می کند از نتیجه عمل خود آگاهی دارد و این مهم ترین مسئله در تشریح و تبیین پدیده خودکشی است.
برخی مانند ارسطو3 خودکشی به منظور فداکاری ( دگرخواهانه ) را خودکشی محسوب نمی کنند؛ ارسطو خودکشی را عملی برای معدوم ساختن فرد توسط خودش می داند که ” به منظور فداکاری نمی باشد ، یعنی فرد برای قربانی شدن به انتحار دست نمیزند “. اما اسکیرول4 نظری عکس نظریات یاد شده دارد ، او معتقد است که”در خودکشی تمام خصوصیات دیوانگی دیده می شود”. او با استناد به این نظر نتیجه می گیرد که خودکشی عملی غیر ارادی است و نباید تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد.
__________________________________
1-Shneidman
2-Bachelor
3-Arasto
4-Skirol
دانامردیث لیزاردی1 در رساله ی دکترای خود معتقد است که اگرچه بسیاری از تحقیقات نشان دهنده ی این است که اکثر افرادی که اقدام به خودکشی می کنند ، ذهن بیمار دارند اما این نظریات را نمی توان به همهی بیماران روانی تعمیم داد و معتقد بود که آنها در طول بیماری خود حتماً یک بار به خودکشی اقدام می کنند ( نوری و همکاران،1390).
انستیتو ملی بهداشت روانی امریکا “خودکشی را تلاشی آگاهانه برای خاتمه دادن به زندگی شخصی توسط خودش می باشد که ممکن است این تلاش به اقدام تلاشی فقط به شکل احساسی در فرد بماند (نصرآبادی ،1382).
2-3 افکار خودکشی
افکار خودکشی عبارتی است که بر وقوع هر گونه اندیشه خودتخریبی دلالت دارد. این افکار طیفی از اندیشه های مبهم در مورد امکان خاتمه زندگی تا خودکشی کامل را در بر میگیرد. شیوع سالانه افکار خودکشی در افراد بالغ 3/2 تا 6/5 درصد گزارش شده است. گذر از فکر خودکشی به نقشه کشیدن در 32 درصد افراد (دارای فکر خودکشی) و گذر از نقشه خودکشی به اقدام در 72 درصد افراد (دارای نقشه خودکشی) صورت میگیرد. در نتیجه 24 درصد افرادی که فکر خودکشی را گزارش میکنند، در نهایت به سمت اقدام میرونند (هرینگن2، هاوتون3 ،2003).
در بررسی فرآیند خودکشی افراد را میتوان به دو گروه تقسیم کرد:
1-گروهی که تمایل به خودکشی دارند 2- گروه آماده برای انجام خودکشی.
عواملی چند میتوانند فرد را برای از رسیدن به مرحله دوم بازدارند از جمله وجود خانواده با ارتباط های مناسب، حمایت اجتماعی که اعضای خانواده از یکدیگر به عمل میآورند، هر چه بیشتر باشد از شدت فشارهای روانی کاسته میشود. به هر حال هرچه میزان حمایت خانواده از فرد بالاتر میرود، میزان افکار خودکشی در فرد کاهش یافته و امید به زندگی در او افزوده میشود (متینی صدر، 1370، یزدانی، 1375).
____________________________________
1-Dana Lizardi
2- Hawton
3-Heeringen
2-4 اقدام به خودکشی
جانیل1 معتقد است که اقدام به خودکشی به عملی اطلاق می شود که در آن فرد اقدام به نابودی خود میکند (محمد خانی 1383). بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، اقدام به خودکشی عبارت است از عملی غیر کشنده که در آن شخص عمداً و بدون مداخلهی دیگران، رفتاری غیر عادی را انجام میدهد که منجر به خودآسیب زنی یا خوردن غیر عادی یک ماده به میزان بیشتر از مقدار تجویز شده می شود و هدف شخص از این عمل، تحقق تغییرات مورد نظر وی میباشد (هاوتون2 و هیرینگن3، 2000). به عبارت دیگر اقدام به خودکشی طیفی از آسیب رساندن غیر عمدی به خود تا اقدام جدی برای مردن را در بر میگیرد (گونیل4 ،2000).
مارک5 (2002) معتقد است که رفتار خود تخریب گرانه ممکن است مستقیم(افکار انتحاری)، اقدام به خودکشی یا خودکشی کامل یا غیر مستقیم باشد که مشخصه آن پرداختن به یک خطر تهدید کننده زندگی بودن قصد مردن، عموماً تکرار پذیر، اغلب ناهشیار و همراه با پیامدهایی است که در نهایت احتمالاً خودتخریب گرانه است (محمد خانی ، 1383).
امیل دورکهایم6 در تعریف خودکشی می گوید: خودکشی عبارت است از «هر نوع مرگی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم از عمل مثبت یا منفی فردی حاصل می گردد که از نتیجه اقدام خودآگاه، باشد (علیرضایی،1382).
مرگی که ناشی از خودکشی عمدی و توسط خود شخص رخ میدهد، اقدامی آگاهانه در جهت نابودسازی خود میباشد. روشنترین دلیل آن مشکلات پیچیده انسان نیازمندی است که برای رهایی از مشکلات خود، خودکشی را به عنوان بهترین راه حل انتخاب میکند (امیردیوانی، 1383).
____________________________________
1-Janniel
2-Hawton
3-Heeringen
4-Gunniel
5-Mark
6- Emile Dorkheim
2-5 تاریخچه مربوط به خودکشی
در فرهنگهای مختلف با خودکشی به صورتهای متفاوتی برخورد شده است حتی در دوره های مختلف یک ملت این برخوردها دچار تغییرات میشوند. برای مثال مفهوم مرگ و خودکشی در فرهنگ هند باستان نوعی کمال محسوب شده و پسندیده بوده است ولی در یونان فردی را که با خودکشی فوت مینمود، از داشتن مراسم تدفین و قبر محروم نموده و دست راست جسد را در محل دیگری دفن میکردند و مجازات هایی برای نجات یافته در نظر میگرفتند. در ژاپن خودکشی معروف هاراگیری برای دفاع از شرافت یا میهن مورد تمجیده بوده و در تبت و چین برای رسیدن به کمال یا گریز از مجازات های ناشی از شکست در جنگ و یا اعتراض به قوانین ناعادلانه انجام می شده است. به هرحال برخوردهای فوق ناشی از نگرش این فرهنگها به حیات و مرگ و دیدگاه های اعتقادی آنان بوده است (علیمحمدی، 1372).
در این زمینه نقش مذهب از عوامل مهمی است که باید به آن توجه نمود. نگرش مذهب به خودکشی در ادیانی مثل مسیحیت و یهودیت توأم با ممنوعیت و گناه بودن موضوع است. در دین اسلام نیز خودکشی و دیگرکشی به طور اکید نهی شده است و ارتکاب به آن از گناهان بزرگ محسوب میشود. در قرآن کریم این موضوع (خودکشی) در سورههای انعام آیه 153، بنی اسرائیل آیه 33 و 93 مورد نکوهش و سرزنش قرار گرفته است (علیمحمدی، 1372).
در کنار دیدگاه های فلسفی و دینی، اصطلاح خودکشی اولین بار در سال 1737 توسط فونتن1 فرانسوی به کار گرفته شد، بع
دها اصطلاحات دیگری که مربوط به خودکشی بودند مورد استفاده قرار گرفتند از جمله 1- اقدام به خودکشی برای اقداماتی که شخص به منظور از بین بردن خود انجام میدهد اما منجر به مرگ نمیشود. 2- افکار خودکشی برای اشتغالات ذهنی راجع به نیستی و تمایل به مردن که هنوز جنبه عمل به خود نگرفته است. 3- خودکشی انجام یافته برای همه مواردی که شخص با انجام یک عمل انهدامی و تخریبی صدمهای به خود وارد میکند. 4- فراخودکشی برای همه رفتارهای آسیب رسان که شخص به طور غیرعمدی و بدون خاتمه دادن به زندگی مرتکب میشود (آزاد، 1372).
__________________________________
1-Fontaine
پس از این رویداد ناخوشایند، اولین توجهات علمی در قرن 19 از طریق جامعه شناس و متفکر بزرگ فرانسوی امیل دورکیم1 به سال 1897 با انتشار کتابی به نام “خودکشی” صورت گرفت. طبقهبندی سه گانه وی از خودکشی و نظریههای وی در این باره از نظر علمی دارای اهمیت زیادی بوده و در حال حاضر نیز در اغلب منابع به عنوان یک طبقه بندی معتبر ذکر میشود (کاپلان2 و سادوک3 ، 1379).
خودکشی به نظر فروید رفتاری پرخاشجویانه بر علیه لیبیدو است، بدین صورت که من ، به مرگ خود نمیپردازد مگر در شرایطی که غریزه پرخاشگری را بر علیه دیگری نتواند ارضاء نماید. در این صورت من جای نهاد را گرفته و آزار و قتل دیگری را تبدیل به آزار خود و خودکشی میکند. در واقع خودکشی عبارت از ناکامی فرد در برونریزی پرخاشگریهای درونی شده میباشد (حسن پور، 1358).
در سال 1910 از طرف انجمن روان کاوی وین جلسه فوقالعادهای با حضور فروید جهت بررسی علل و شرایط افزایش گرایش به خودکشی در نوجوانان تشکیل گردید. در این جلسه فروید در سخنرانی خود اشاره نمود که وجود تعارض بین نوجوان و اشخاص مورد علاقه او از علل مهم این موضوع است و به محققین پیشنهاد بررسیهای دقیقتر را مطرح نمود. در همین جلسه بررسی عوامل فشارزا و شیوه های مقابله از موضوعات اصلی برای تحقیق آتی مطرح شدند (لوئیس4 ، 1991).
وجود چنین توجه جدی به مسئله خودکشی از طرف درمانگران و پژوهشگران و پایهگذاران نظریههای روانشناختی به موضوع و همچنین ادبیات مربوطه، حاکی از اهمیت موضوع در آن دوره میباشد. از جمله این مواد گزارشی است که بلومنتال5 (1990) در آن نتایج تحقیقات به عمل آمده از سال 1876 تا 1987 در مورد خودکشی نوجوانان 15 تا 19 ساله را جمعبندی نموده است (یزدانی، 1375).
_______________________________________
1-Emile Dorkhaiem
2-Kaplan
3-Sadock
4-Lewis
5-Beluemental
2-6 نشانههای هشدار دهنده در خودکشی
1- افسردگی
نشانههای افسردگی بالینی عبارتند از: احساس ناامیدی، بی ارزشی، درماندگی، بیخوابی یا پرخوابی، کاهش علاقه یا احساس لذت به فعالیتهای لذتبخش پیشین، بیاشتهایی یا پراشتهایی، حضور موضوعات مربوط به مرگ در آثار هنری، شعر و یا گفتگوهای معمول. ( آکادمی روان پزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، 2001)
2-اقدامات قبلی خودکشی
از میان هر 5 نفری که خودکشی میکنند، 4 نفر دست کم یک بار پیش از این دست به خودکشی زدهاند و فقدانهای قابل ملاحظه و با اهمیت را تجربه کردهاند. قطع رابطه با دوستان و نزدیکان، از دست دادن جایگاه و منزلت، مرگ یا آسیب جسمی میتواند مؤثر باشد(لیبرت1 و لیبرت2 ،1998).
3- نقشه خودکشی
داشتن نقشه مشخص، قصد جدیتری را میرساند .(ابراهیمی، 1385)
4- دارایی های خود را بخشیدن.
تنظیم وصیتنامه و بخشیدن داراییهایی که برای فرد محبوب بودهاند. (ابراهیمی، 1385)
5- رفتار کلامی
صحبت کردن در مورد خودکشی: این صحبت میتواند به صورت مستقیم صورت بگیرد مانند «من خودم را خواهم کشت» یا به صورت غیرمستقیم از قصد خود صحبت میکند مانند «من به یک سفر طولانی خواهم رفت» یا «من میخواهم بروم بخوابم و دیگر بیدار نشوم» (ابراهیمی، 1385).
_______________________________
1-Libert
2-Libert
6- تغییرات عاطفی و رفتاری همبسته با خودکشی
نشانههایی مانند ناامیدی، احساس بیارزشی، کنارهگیری، اضطراب، خستگی، تحریکپذیری، بیزاری از خود، آسیب زدن به خود یا دیگران از تغییرات عاطفی و رفتاری هستند (ابراهیمی، 1385).
نشانههای هشدار دهنده دیگر شامل موارد زیر میباشد:
* تغییر در عادات خواب و خوردن
* غفلت از ظاهر شخصی
* افزایش شکایتهای جسمانی که اغلب با پریشانی احساسی همراه است
* به دشواری تمرکز کردن
* عدم واکنش نسبت به تحسین و ستایش (نظام سلامتی ویرجینیا1، 2003).
2-7 علل خودکشی
دربارهی علت خودکشی تحقیقات زیادی انجام شده و عوامل ارثی، خانوادگی، اجتماعی، روانی، رواننژندی و روان پریشی مورد بررسی قرار گرفتهاند. آنچه مسلم است عمل خودکشی را نمیتوان تنها به یکی از این عوامل منتسب کرد، بلکه همیشه دستهای از عوامل در تعامل با یکدیگر در کار بودهاند، برخی از محققان، خودکشی را یک سندرم2 دانستهاند، اما در عوامل سازنده و مکانیسم آن نظر و کشفیات جداگانه داشتهاند.
___________________________________________
اینجا فقط تکه های از پایان نامه به صورت رندم (تصادفی) درج می شود که هنگام انتقال از فایل ورد ممکن است باعث به هم ریختگی شود و یا عکس ها ، نمودار ها و جداول درج نشوند.
برای دانلود متن کامل پایان نامه ، مقاله ، تحقیق ، پروژه ، پروپوزال ،سمینار مقطع کارشناسی ، ارشد و دکتری در موضوعات مختلف با فرمت ورد می توانید به سایت 77u.ir مراجعه نمایید
رشته روانشناسی و علوم تربیتی همه موضوعات و گرایش ها :روانشناسی بالینی ، تربیتی ، صنعتی سازمانی ،آموزش و پرورش، کودکاناستثنائی،روانسنجی، تکنولوژی آموزشی ، مدیریت آموزشی ، برنامه ریزی درسی ، زیست روانشناسی ، روانشناسی رشد
در این سایت مجموعه بسیار بزرگی از مقالات و پایان نامه ها با منابع و ماخذ کامل درج شده که قسمتی از آنها به صورت رایگان و بقیه برای فروش و دانلود درج شده اند
1- Virginia Health System
2-Syndrom
«سوتر1» (1959) خودکشی را چارچوب «سندرم کمبود اقتدار» میداند. این سندرم موجب کمی پیوستگی و ضعف اتصال شخصیت و سلوک فرد میشود. موقتی بودن روابط بین انسانها موجب آن میشود که فرد خودکشی را، راهحلی آسان برای رفع مشکلات خود بداند. «هیم2» (1969) خودکشی را حاصل بازی ظریف و شکنندهی فرایندهای همانندسازی و یکپارچه کردن تعارضهای کودکی دانسته است. افراد جوانی که خودکشی میکنند دچار حالات افسردگی، شیزوفرنی ساده تا بیماری روانی بودهاند. اکثر آنها حالات غیر عادی خود را در حدی نشان میدهند که نمیتوان آنها را در طبقهی خاصی از بیماریهای روانی قرار داد. (خدیویزند، 1374).
افراد افسرده تنها گروهیاند که بیش از همه در معرض خودکشی قرار دارند. یعنی اگرچه خودکشی گاهی در غیاب افسردگی روی میدهد و اکثر افراد افسرده مرتکب خودکشی نمیشوند، اما افسردگی عامل مستعد کنندهی نیروی برای خودکشی است. برآورد شده است که هشتاد درصد بیماران خودکشیگرا به طور قابل ملاحظهای افسردهاند.(روزنهان3 و سلیمگن4 ، ترجمهی سید محمدی، 1379).
خودکشی به طور کلی محصول و نتیجهی درد روانی است و منبع اولیه این روان درد نیز نیازهای نابرآوردهی روانشناختی است. اساس رفتارهای انسان به طور بدیهی مبتنی بر نیازهای زیستشناختی اساسی و بنیادی است. مثل نیاز به اکسیژن، غذا، آب و درجهی حرارت مناسب، اما پس از رفع این نیازها، نیاز انسان به کاهش تنشهای درونی پیش میآید که آن هم از رهگذر ارضای نیازهای روانشناختی تحقق مییابد، از جمله: نیاز به پیشرفت، پیوند و رابطه، تسلط یافتن، سالم ماندن، خود مختاری، دوست داشته شدن، کمک، شناخت مسایل و بسیاری نیازهای دیگر به طور کلی، مابخش عمدهای از زندگی خود را برای رفع نیازهای روانشناختی خویش صرف میکنیم. وقتی فرد خودکشی میکند، در واقع میخواهد درد روانی خود را از بین ببرد؛ دردی که ناشی از ارضاء نشدن نیازهای حیاتی او است. (اشنایدمن5 ، ترجمهی فیروز بخت، 1378).
___________________________________
1-Soter
2-Him
3-Rosenhan
4-Seligman
5-Shnaydman
تعیین این که چه نوع جوانانی ممکن است به خودکشی مبادرت کنند، دشوار است؛ زیرا هر نوجوانی ممکن است این کار را انجام دهد با وجود این، افرادی که گوشهگیر بوده مزاحمتی برای دیگران ایجاد نمیکنند، بیش از دیگران در معرض خطر اقدام به خودکشی قرار دارند. این نوجوانان اغلب علاقه دارندکه مورد توجه قرار گیرند اما رفتار آنها در خانه و مدرسه به گونهای است که نمیتواند توجه کسی را جلب کند. گرچه تعیین کردن نشانههایی که زنگ خطر مبادرت به خودکشیاند دشوار است، اما پارهای از نشانهها میتوانند زنگ خطری جدی باشند(اشنایدمن1، ترجمهی فیروز بخت، 1378).
در مجموع عوامل زمینه ساز خودکشی به شرح زیر میباشند:
وجود بی ثباتی و مشکلات طولانی در خانواده و ابتلای فرد به اختلالات روانی، مشکلات و ناتوانیهای شناختی و مهارتهای مقابله، وجود سابقه اقدام به خودکشی در فرد و والدین آنها و وجود اختلالات روانی در والدین (اشنایدمن ، ترجمهی فیروز بخت، 1378).
عوامل آشکار ساز رفتار خودکشی در تعدادی از تحقیقات با عناوین زیر مشخص شده است:
مشکلات و بحرانهای تربیتی و انضباطی، وجود تعارض در روابط بین فردی، درگیری با والدین یا همسالان، طرد شدن، مشکلات تحصیلی داغدیدگی ، درگیریهای عاطفی و جدا شدن از افراد مورد علاقه، داستانهای عاطفی و خودکشی دوستان و نزدیکان (کاپلان2 و سادوک3 ، 1379).
در کنار این دو دسته عوامل اصلی در مورد خودکشی عوامل دیگری نیز مطرح است که به آن ها عوامل خطرزا گفته میشود. از جمله این عوامل که در تحقیقات آمده است سن، جنس، افسردگی، اختلالات سلوک، سوءمصرف مواد و دارو، عزت نفس پایین، ناامیدی، درماندگی، تنهایی و احساس گناه را میتوان بر شمرد (لوییس4 ،1991).
در اغلب تحقیقات اشاره میشود که