خداوند فرزندان اسماعیل را برگزید و از آنان کنانه را انتخاب کرد و قریش را از بنی کنانه و بنی‌هاشم را از قریش و مرا از بنی‌هاشم برگزید. پس ما برترین شما از نظر نفس و نسب هستیم.[۴۴۷]
ابن‌تیمیه نتیجه می‌گیرد:
به این خاطر اهل‌سنت و جماعت اجماع دارند بر رعایت حقوق صحابه و نزدیکان و برائت می‌جویند از نواصبی که علی بن ابی طالب را تکفیر و تفسیق کردند و در مواردی مانند مخالفت در حکمرانی، اهل‌بیت را تنقیص نمودند یا از ادای حقوق واجب آنها سر باز زده و به ناحق در بزرگداشت یزید بن معاویه مبالغه نمودند. [۴۴۸]
ابن‌تیمیه در مطلب مذکور علاوه بر تصریح به‌وجوب محبت اهل‌بیت (علیهم السلام) و رعایت حقوق و اکرام ویژه آنها از دشمنان علی (علیه السلام) تحت عنوان ناصبی و تنقیصی و از عداوت ورزان اهل‌بیت (علیهم السلام) و متمایلین به دشمنانشان ابراز برائت می‌جوید.
در مورد موضع عبدالله بن عمر فرزند خلیفه دوم و از محدثین اهل‌سنت نسبت به علی (علیه السلام) می‌نویسد:
او در فتنه گوشه گیر بود و با وجود خلیفه شدن و اقبال مردم به معاویه، ا‌بن‌عمر در محبت علی باقی ماند چون معتقد بود علی مستحق خلافت است و بر احترام و دوستی علی پایدار ماند و اگر کسی از علی بد می‌گفت ا‌بن‌عمر او را سرزنش می‌کرد. [۴۴۹]
۲-۳- طهارت اهل‌بیت با ضمانت الهی:
طهارت اهل‌بیت (علیهم السلام) در کتاب حقوق آل البیت مورد اذعان ابن‌تیمیه است هرچند در کتاب منهاج السنه که در گیر جدال بی حاصل غیر تعاملی با شیعه گردیده گرفتار کج فهمی شده است. به‌نظر او از آیه تطهیر فضیلت چندانی قابل استخراج نیست. مطلب تفریطی وی در خصوص آیه تطهیر در آینده ذیل عنوان تفریط ابن‌تیمیه در حق اهل‌بیت (علیهم السلام) به تفصیل بیان خواهد شد.
ابن‌تیمیه در مورد طهارت اهل‌بیت (علیهم السلام)می‌نویسد:
وقتی خداوند روشن کرد که اراده نموده است پلیدی را از اهل‌بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) دور کند و آنان را کاملا پاکیزه نماید، پیامبر (صلی الله علیه و آله) نزدیکترین و بزرگترین اهل‌بیتش یعنی علی، فاطمه و دو سرور جوانان اهل بهشت را فراخواند و خداوند با به کمال رساندن دعای رسول خودش آنها را پاکیزه نمود. [۴۵۰]
سپس به تفصیل‌این مطلب را با این سوال «من هم اهل البیت؟»: اهل‌بیت چه کسانی هستند؟ شرح می‌دهد.
تردیدی نیست که خداوند احترام خلفا و اهل‌بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و مسلمانان اول و تابعین را واجب نموده است و در تفسیر‌آیه ۳۳ سوره احزاب امام احمد و ترمذی و دیگران از ام سلمه نقل کرده‌اند که وقتی‌آیه نازل شد رسول الله (صلی الله علیه و آله) کسا را بر روی علی و فاطمه و حسن و حسین کشید و عرض کرد: خدایا‌اینها اهل‌بیت من هستند پلیدی را از آنان دور کن و آنها را پاکیزه گردان. [۴۵۱]
ابن‌تیمیه در عبارتهای فوق هم آیه تطهیر را در مورد اهل‌بیت (علیهم السلام) می‌پذیرد و هم مصداق مشمولین آیه شریفه را با اسم مشخص می‌کند که خارج از خاندان امام علی (علیه السلام) و فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نیست.
۳-۳- اکرام خاص اهل‌بیت (علیهم السلام):
ممنوعیت تغذیه از طرقی همانند صدقه نشان دهنده منزلت اجتماعی ویژه اهل‌بیت (علیهم السلام) است. در اخبار ثبت شده است که وقتی فرزند رسول الله (صلی الله علیه و آله) حسن از خرمای صدقه‌ای می‌خورد به او فرمود: «دور بینداز مگر نمیدانی صدقه بر ما آل بیت حرام است؟» و فرمود: «صدقه بر محمد و آل محمد حلال نیست». [۴۵۲]
تعبیر لطیف پیامبر (صلی الله علیه و آله) «انا آل بیت لا تحل لنا الصدقه» نشان دهنده احکام اختصاصی اهل‌بیت (علیهم السلام) است که کسی با آنان در آن مشارکت ندارد.
ابن‌تیمیه با تاکیدی خاص می‌نویسد:
آل بیت رسول الله (صلی الله علیه و آله) حقوقی دارند که مراعات آنها واجب است. خداوند برای آنها حقی در خمس و بیت المال قرار داده است و امر کرده بر آنها به همراه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) با این عبارت درود و تحیت بفرستند: «اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی آل ابراهیم انک حمید مجید و بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم انک حمید مجید». آل بیت رسول الله (صلی الله علیه و آله) کسانی هستند که صدقه بر آنها حلال نیست. شافعی و احمد و دیگران این نظر را دارند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: صدقه بر محمد و آل محمد حرام است و خداوند در حق آنها در کتاب خود در آیه تطهیر فرمود: « انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» و صدقه را بر آنها حرام کرد زیرا صدقه از زوائد (چرک) مردم است. [۴۵۳]
در عبارت فوق چند مطلب مورد تصریح ابن‌تیمیه است:
۱- حقوق واجب الرعایه اهل‌بیت (علیهم السلام). ۲- صلوات و تحیت مخصوص آنها. ۳- تحریم صدقه برای رعایت منزلت آنها. ۴- تطهیر اهل‌بیت (علیهم السلام) با مصادیق مشخص از هر رجس و پلیدی.
او در تعلیل تکریم خاص اهل‌بیت (علیهم السلام) در تحریم صدقه می‌نویسد: «اما حرمت صدقه بر او و اهل‌بیتش به‌این دلیل است که پاکیزکی آنها کامل شود». [۴۵۴]
و در جایی دیگر می‌نویسد: «از نشانه‌های کمال پاکیزگی اهل‌بیت حفظ و صیانت آنها از صدقه‌ای است که به‌منزله چرک مردم است». [۴۵۵]
از بررسی محتوای روایتهای منقول مقبول ابن‌تیمیه و شرح و بیان او از مفاد آنها معلوم می‌شود که منزلت اجتماعی والای اهل‌بیت (علیهم السلام) موجب تشریع حرمت صدقه شده است.
۴-۳- تلفیق تکریم اهل‌بیت (علیهم السلام) با ستون دین نماز:
در تشهد نماز که ستون دین است صلوات فرض شده است و شرط قبولی نماز اتیان تمام اجزای آن است و طریقه صلوات مشروع از طریق رسول الله (صلی الله علیه و آله) تعلیم داده شده است. [۴۵۶]
از راه‌های صحیح ثابت شده است که وقتی‌آیه «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا‌آیها الذین امنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما»[۴۵۷] نازل شد، صحابه سوال کردند چگونه درود بفرستیم؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) در جواب فرمود: با این عبارت درود بفرستید: «اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی ابراهیم و علی آل ابراهیم انک حمید مجید». [۴۵۸]
تلفیق تکریم اهل‌بیت (علیهم السلام) با مهمترین جلوه بندگی و ستون دین یعنی نماز مورد اذعان ابن‌تیمیه است و جایگاه منیع اهل‌بیت (علیهم السلام) را در اسلام اثبات می‌کند.این موضوع منزلت خاص و بی بدیل اهل‌بیت (علیهم السلام) را اثبات می‌کند که هیچ صحابی در آن مشارکت ندارند.
۵-۳- منزلت اهل‌بیت (علیهم السلام) در سنجه رفتار مخالفین:
از نظر ابن‌تیمیه خروج کنندگان بر امام علی (علیه السلام) در جنگ نهروان طبق خبر نبی (صلی الله علیه و آله) از دین خارج شده بودند.
این گروه مارقه اهل حرورا که امیرالمومنین علی بن ابی طالب و یارانش با آنها جنگیدند همان کسانی هستند که از اسلام خارج شدند و بر امیرالمومنین شوریدند، علی و سایر مسلمین را تکفیر کردند و ریختن خون و غارت اموال مسلمین را حلال اعلام کردند. . . از راه‌های متواتر از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که در مورد خوارج فرمودند: همانند تیری که از کمان خارج می‌شود آنها از دین خارج می‌گردند.[۴۵۹]
در حدیث فوق علاوه بر مهر تایید بر انحراف بنیادین خوارج از تعبیر معنی دار «امیرالمومنین» در مورد علی (علیه السلام) استفاده شده است.
ابن‌تیمیه به خروج خوارج یعنی مخالفین تابلو دار امیرالمومنین علی (علیه السلام)، از دین همانند خروج تیر از کمان در کلام رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، تصریح می‌کند. [۴۶۰]
او با استناد به روایتی، قضاوت قاطعی در برابر خوارج دارد: «بدترین کشته شده‌ها در زیر آسمان و بهترین کشته‌ها کسانی هستند که آنها را به هلاکت رساندند». [۴۶۱]
ابن‌تیمیه خوارج را به کشته شدگان شرور در زیر آسمان توصیف می‌کند که نقطه مقابل سپاه علی (علیه السلام) تحت عنوان بهترین کشته‌ها هستند.
ابن‌تیمیه خوارج را گروهی منحرف می‌داند که بر باطل بودن آنها همه پیشوایان تصریح دارند:
«خوارج در خلافت امیرالمومنین علی بن ابی طالب سرکشی کردند و علی و یارانش به دستور و با تاکید پیامبر (صلی الله علیه و آله) با آنها جنگیدند. همه پیشوایان اسلام جنگ با آنان را صحیح می‌دانند».[۴۶۲]
ابن‌تیمیه تعبیر خاص دیگری در مورد خوارج دارد و آنان را به طغیانگری بر علیه تمام مسلمانان نسبت می‌دهد: «خوارج طغیانگرانی بر علیه همه مسلمین بودند». [۴۶۳]
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید. |
